Krótko o projekcie, jego genezie i realizacji
Historyczno-kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr to wspólny polsko-słowacki markowy produkt turystyczny Euroregionu "Tatry", który zakłada realizację liczącej ponad 250 km pętli wokół Tatr z trasami rowerowymi, narciarskimi, biegowymi. Przebiega ona przez położone po obu stronach Tatr historyczno-kulturowe krainy Podhala, Orawy, Liptowa i Spisza.
Jego przewodnią ideą jest udostępnienie niepowtarzalnych miejsc i lokalnych wartości o walorach krajobrazowych, kulturowych, historycznych i przyrodniczych po obu stronach granicy, których dostępność jest aktualnie ograniczona lub znikoma. Trasa Szlaku nawiązuje bowiem do dziedzictwa historyczno-kulturowego: najstarszej sieci osadniczej, starych szlaków handlowych, interesujących zabytków architektury, gotyckich kościołów drewnianych, drewnianego budownictwa ludowego oraz wyjątkowego folkloru i sztuki ludowej. Przebieg Szlaku zwraca również uwagę na unikatowe walory przyrodnicze i krajobrazowe terenów, przez które prowadzi (torfowiska, doliny rzek z malowniczymi przełomami, charakterystyczne skałki i wzniesienia, otwierające się z wielu punktów trasy malownicze widoki, urokliwe enklawy leśne i łąkowe).
Trasa Szlaku wokół Tatr została tak zaprojektowana, aby samodzielne ścieżki rowerowe mogły służyć uprawianiu turystyki aktywnej, przyjaznej dla środowiska i promując zdrowe spędzanie wolnego czasu jako alternatywę dla zmotoryzowanych form zwiedzania i podróżowania.
Geneza strategicznego projektu Euroregionu "Tatry"
Historyczno-kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr ma swój początek w 2004 roku, kiedy to Kongres Związku Euroregion "Tatry" zainicjował to transgraniczne przedsięwzięcie. Warto wrócić do tych wydarzeń, aby przypomnieć jaka jest geneza tego wyjątkowego polsko-słowackiego przedsięwzięcia.
Szczegółowe kalendarium, informacje o genezie oraz idei Historyczno-kulturowo-przyrodniczego szlaku wokół Tatr znajdziecie Państwo w prezentacji
Początki prac nad Szlakiem wokół Tatr opisuje również interesujący artykuł "Szlak wokół Tatr. Od pomysłu do realizacji" zamieszczony na wstępie przewodnika rowerowego po I etapie Szlaku.
Szlak wokół Tatr jako markowy transgraniczny produkt turystyczny Euroregionu "Tatry"
Wyjątkowy charakter Historyczno-kulturowo-przyrodniczego Szlaku wokół Tatr jest efektem połączenia kilku cech, które razem tworzą transgraniczny produkt turystyczny:
- Szlak wokół Tatr udostępnia turystom i mieszkańcom miejsca o unikalnych walorach historycznych, kulturowych, przyrodniczych. Zapewnia aktywny wypoczynek i bezpieczne zwiedzanie.
- Zapewnia trasy odpowiednio przygotowane dla rowerzystów, rolkarzy, spacerowiczów, narciarzy biegowych.
- Ścieżki rowerowe uzupełnione są infrastrukturą dla rowerzystów.
- Rozpoznawalność Szlaku wokół Tatr na rynku turystycznym
I etap realizacji Szlaku wokół Tatr
W latach 2014-2015 zrealizowany został I etap inwestycji w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013. W realizację projektu zaangażowanych byłow 13 partnerów - 4 z Polski i 9 ze Słowacji: Gmina Czarny Dunajec jako Partner Wiodący, Miasto Nowy Targ, Gmina Nowy Targ, Gmina Szaflary, Miasto Kieżmark, ObecVrbov, ObecHuncovce, Miasto Liptowski Mikulasz, Miasto Trstena, Obec Niżna, ObecLiesek, ObecHladovka, Obec Sucha Hora.
W ramach projektu do listopad 2015 r. powstanie w sumie 93,12 km tras rowerowych z nawierzchnią asfaltową lub szutrowąbiegnących przez tereny o wysokich walorach przyrodniczych, kulturowych i historycznych, w tym 35 km nieprzerwanego transgranicznego odcinka prowadzącego od Nowego Targu trasą dawnej linii kolejowej do granicy słowackiej w Suchej Horze i dalej do miasta Trstena, a także odcinki na Spiszu (Vrbov-Kieżmark-Huncovce) oraz w Liptowskim Mikulaszu, które w zimie będą mogły pełnić funkcję tras biegowych dla narciarzy. Na trasie powstało również 15 miejsc postojowych dla rowerzystów oraz bezpłatny parking w Czarnym Dunajcu.
Działaniom inwestycyjnym towarzyszyły działania promocyjne mające na celu upowszechnianie wiedzy o Szlaku i o projekcie. Na każdym odcinku zbudowanej trasy rowerowej zamontowane zostały tablice informacyjne. Wydano polsko-słowacki przewodnik rowerowy oraz mapy wybudowanych odcinków. Opracowana została strona internetowa www.szlakwokoltatr.eu
II etap realizacji Szlaku wokół Tatr
II etap budowy ścieżek rowerowych wraz z infrastrukturą dla rowerzystów w ramach Szlaku wokół Tatr kontynuowany będzie przez 10 partnerów z Polski i Słowacji w ramach projektu flagowego w Programie Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020. Partnerem wiodącym projektu jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY, a partnerami 9 samorządów - 4 polskie: Miasto Nowy Targ, Gmina Szaflary, Gmina Nowy Targ, Gmina Łapsze Niżne oraz 5 słowackich: MestoKežmarok, MestoSpišskáBelá, MestoStaráĽubovňa, MestoLiptovskýMikuláš, MestoTrstená.
Projekt zakłada wykonanie 59,44 km kolejnych ścieżek rowerowych z parkingiem i wiatami dla rowerzystów. Po stronie polskiej kontynuacja Szlaku prowadzi od Miasta Nowego Targu na wschód przez Gminę Szaflary, Gminę Nowy Targ, Gminę Łapsze Niżne do przejścia granicznego Kacwin-Wielka Frankowa. Po stronie słowackiej partnerzy kontynuować będą budowę tras rowerowych od miejscowości Zdziar w kierunku Tatrzańskiej Kotliny i Spiskiej Białej i dalej do Kieżmarku. Ponadto na Słowacji powstaną kolejne odcinki Szlaku w Liptowskim Mikulaszu,Trstenie oraz odcinek Hniezdne-StaraLubownia. Realizacja projektu zaplanowana została od listopada 2016 roku do października 2018 roku.
Oddziaływanie części inwestycyjnej projektu na znaczną część obszaru wsparcia po jednej i drugiej stronie granicy wzmocnione zostanie przez działania z zakresu współpracy w dziedzinie rozwoju turystyki rowerowej na obszarze pogranicza oraz zintegrowane działania promocyjne prezentujące nowy produkt turystyczny pogranicza - Szlak wokół Tatr wraz z jego najcenniejszymi walorami. W efekcie mieszkańcy i turyści otrzymają transgraniczny produkt, który pozwali im bezpiecznie podróżować na rowerze po pograniczu i równocześnie poznawać miejsca dotąd niedostępne o niepowtarzalnych walorach historycznych, kulturowych i przyrodniczych. Podniesie to znacząco atrakcyjność turystyczną regionu pogranicza i będzie stanowiło odpowiedź na aktualne potrzeby związane z rozwojem alternatywnych, proekologicznych form podróżowania i rodzinnej rekreacji.